Dit artikel is geschreven in samenwerking met Child Focus, de Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen en erkend als Belgisch centrum voor de online veiligheid van minderjarigen.
Ouders zijn altijd al bezorgd geweest om hun kinderen. Het is volkomen normaal dat we als ouders geïnteresseerd zijn in hun leven en wat er in hen omgaat. Hadden we de wereld van 9Gag nog maar pas ontdekt (voornamelijk via Facebook), dan waren tieners al overgeschakeld op Instagram en ondertussen ook TikTok … Het is dan ook niet eenvoudig om bij te blijven in een digitale wereld die zo snel evolueert!
Toch verschilt het leven online niet veel van het leven offline, ook al zijn de contacten soms anders (formaat van de berichten, reacties, plaatsen waar gecommuniceerd wordt). We geven je hier graag enkele tips over het gebruik van digitale media door kinderen en binnen het gezin. Ze kunnen je zowel in je privé- als professionele leven helpen, maar ook als digitaal coach.
Hoe kun je precies te weten te komen wat je kinderen online doen en of ze risico’s lopen?
- Stel hen open vragen over hun leven op het internet
Net zoals we onze kinderen vragen: “Hoe was je dag op school? “, “Wat heb je vandaag geleerd? ” en “Wat heb je gedaan op het verjaardagsfeestje van je vriendinnetje? “, is het heel normaal om geïnteresseerd te zijn in wat kinderen online doen.
Stel hen regelmatig open vragen en geef ze de kans om hun verhaal te doen, in hun eigen tempo en over de onderwerpen van hun keuze. Op die manier bouw je een vertrouwensrelatie op.
Hierop aansluitend raden we je af om te opdringerig te zijn over het online leven van je kinderen. Zelfs als je toegang hebt tot de smartphone of computer van je kind, respecteer dan het feit dat hij of zij misschien niet alles met je wil delen.
Heb je gemerkt of denk je dat je kind ongepaste berichten of inhoud krijgt? Probeer dan op een indirecte manier meer informatie in te winnen of vraag toestemming. Neem niet zelf het heft in handen om de smartphone of computer van je kind te doorzoeken. Als je kind slachtoffer is van ongepast gedrag of zelf ongepast gedrag vertoont, verbreek je de vertrouwensband door kordaat (en zonder zijn/haar toestemming) op te treden. In dat geval zal je kind je minder snel dingen toevertrouwen.
- Wees open en bied een luisterend oor voor wat je kinderen je te vertellen hebben
Zorg voor een warme en veilige omgeving waarin je kind – of het kind van iemand uit je omgeving – met je kan komen praten en vragen kan stellen, zonder veroordeeld te worden.
Geef eerlijke antwoorden en pas ze aan de leeftijd van het kind aan.
Ga naar de website ‘Iedereen Max’ voor meer informatie: https://www.iedereeneenmax.be/.
Wees ook open en luisterbereid voor wat ouders je te vertellen hebben. Als digitaal coach komen we in contact met volwassenen die hun vragen of ervaringen moeilijk in een andere context kunnen delen. Ouders hebben dus ook nood aan iemand die naar hen luistert, hen kan geruststellen en kan begeleiden bij vragen over digitale media en ouderschap.
- Breng samen online tijd door
Samen online tijd doorbrengen is een andere manier om een vertrouwensrelatie rond digitale media op te bouwen tussen kinderen en volwassenen. Het zal dan voor jou veel eenvoudiger worden om een beeld te krijgen van het online leven van je kind, en je kind zal het gemakkelijker vinden om je in vertrouwen te nemen.
Maak het leuk! Speel samen de spelletjes die je kind online speelt, bekijk de filmpjes die kind bekijkt en toon interesse in de dingen die je kind echt geweldig vindt. Wanneer er iets bijzonders gebeurt – een nieuw level in een spel, een grappig filmpje, een vragen oproepend bericht op sociale media of een geval van cyberpesten – zal je kind er makkelijker over praten.
Laat ook zien wat jou als volwassene interesseert, om je kind de nodige terugkoppeling te geven. Ook wij brengen online veel tijd door. Het is dan ook normaal om dat met onze dierbaren te delen. Bovendien leert je kind op die manier ook dat een dialoog een wederzijds gesprek is en dat je hem/haar vertrouwt en waarde geeft als bevoorrechte gesprekspartner.
En vergeet ook niet om samen offline wat tijd door te brengen! Een gezelschapsspel, een wandeling, een sportactiviteit, een gezinsuitstapje, … Al die activiteiten zorgen ook voor een goede relatie met je kinderen.
- Bepaal samen de regels voor het gebruik van digitale media in huis
Spreek een paar eenvoudige, makkelijk te volgen regels af waar iedereen zich aan kan houden. En geef uiteraard zelf het goede voorbeeld! Geen smartphone, spelletjes of tablets aan tafel? Dan geldt dat ook voor jou.
De regels kunnen variëren van schermtijd per dag, tot de websites, sociale media of online games die je vanaf een bepaalde leeftijd mag spelen of bekijken, tot de ruimte waarin je wel of niet mag spelen, enzovoort.
Werk hier met de ‘4G’-regel (‘G’ staat hier voor ‘Geen scherm’):
- Geen schermen in de ochtend voor het naar school gaan, of voor een bepaalde tijd in het weekend;
- Geen schermen aan tafel;
- Geen schermen in de slaapkamer;
- Geen schermen vlak voor het slapengaan.
Als je besluit om ouderlijk toezicht op een apparaat te installeren, leg je aan je kind uit waarom je dat doet. Het zijn immers instellingen die dienen om hen te beschermen, in plaats van een middel om ze te ‘controleren’ of ‘bespioneren’.
- Beperk de dingen die absoluut niet mogen
De verboden vrucht smaakt het zoetst … Verboden dingen prikkelen kinderen, net omdat ze verboden zijn! Je kind zal heel wat uitvluchten vinden om het verbod te omzeilen, waardoor je niet meer goed weet wat je kind nu precies doet en waardoor de relatie tussen jullie beiden verslechtert. Een verkeerd begrepen verbod zorgt voor frustratie en conflicten, en je kind zal het vertrouwen in jou en je ouderlijk gezag verliezen.
Stel in plaats daarvan regels voor met duidelijk afgebakende grenzen die gemakkelijker zullen worden nageleefd (zie ook onze tip 4).
- Bel 116 000 als je vragen hebt of als een situatie ongepast lijkt
Wacht niet tot een situatie vastloopt of verergert voordat je hulp zoekt: er zijn veel organisaties die je in de juiste richting kunnen wijzen en je advies kunnen geven.
- Telefonisch: Het gratis nummer van Child Focus dat de klok rond bereikbaar is voor noodgevallen en crisissituaties maar ook voor meer specifieke vragen. Samen met je kinderen kun je in gesprek gaan met deskundige hulpverleners.
- Via e-mail: 116000@childfocus.org
Net als het noodnummer is het e-mailadres van Child Focus een waardevol contactpunt voor zowel kinderen als ouders:
Conclusie: Om kinderen en tieners een veilige digitale omgeving te bieden, is het belangrijk om begripvol te zijn en te zorgen voor een vertrouwensrelatie die de toepassing van bepaalde regels rechtvaardigt. Uiteindelijk zal de communicatie dan vlot verlopen als er een probleem (ongepaste inhoud, cyberpesten, online geweld, enzovoort) optreedt.
Gebruik de verschillende pedagogische hulpmiddelen die gratis voor jou beschikbaar zijn:
- De digitale wereld in het gezin, Deel 1– 123Digit
- De digitale wereld in het gezin, Deel 2– 123Digit
- Onze drie tips voor een geslaagde back to school, video – 123Digit
- Iedereen een Max – Child Focus
- Sextoooh – Child Focus
- MediaNest – Mediawijs
Als extra, (her)ontdek onze tien tips tegen cyberpesten!
